Układy
mikroprocesorowe – tematyka wykładu 2004/05
- Układy wspomagające. Łączenie
bramek OC. Rejestry, bufory. Liczniki synchroniczne i asynchroniczne.
Układy czasowe.
- Pamięci. Pamięci stałe ROM, PROM, EPROM, EEPROM.
Pamięci o swobodnym dostępie SRAM, DRAM, PRAM. Przebiegi czasowe
pamięci dynamicznych. Tworzenie bloków pamięci.
- Mikrokomputer i mikroprocesor.
Jednostka arytmetyczno-logiczna. Akumulator, znaczniki. Cykl maszynowy
i rozkazowy.
Tryby adresowania. Wymiana danych między mikroprocesorem a otoczeniem:
odpytywanie,
przerwania, DMA. Adresowanie urządzeń rozdzielone i jednolite.
Transmisja
szeregowa (synchroniczna i asynchroniczna) i równoległa.
- Mikroprocesor Z-80.
Rejestry, znaczniki. Wyprowadzenia. Podstawowe cykle maszynowe. Tryby
przerwań. Buforowanie wyprowadzeń.
- Mikrokomputer jednoukładowy 8051.
Wyprowadzenia, podstawowe cykle
maszynowe.
Wewnętrzna pamięć RAM. Rejestry specjalne. Jednostka
arytmetyczno-logiczna,
znaczniki. Porty wejścia-wyjścia. Buforowanie wyprowadzeń. Układ
czasowo-licznikowy.
- Mikrokomputer jednoukładowy 8051.
Port transmisji szeregowej. Komunikacja
wieloprocesorowa. Układ przerwań. Zerowanie, tryby obniżonego poboru
mocy. Rozbudowa jednostki centralnej: dołączenie zewnętrznej pamięci
programu i danych, układów wspomagających, zwiększenie liczby przerwań.
- Układy równoległego
wejścia-wyjścia. Bufory 8216,
8226, 8286, 8227. Rejestry 8282, 8283. Rejestr uniwersalny 8212.
Programowany układ 8255 – struktura, tryby pracy, rejestry.
Programowany układ Z-80 PIO – struktura, tryby pracy, rejestry.
- Układy transmisji szeregowej i
czasowo-licznikowe. Układ transmisji szeregowej 8251 – struktura,
tryby pracy, rejestry. Układ czasowo-licznikowy 8253 – struktura, tryby
pracy, rejestry. Układ czasowo-licznikowy Z-80 CTC – struktura, tryby
pracy, rejestry, praca jako sterownik przerwań.
- Sterowniki przerwań
8214, 8259 i 8259A – struktura, tryby
pracy, rejestry. Przykłady łączenia łańcuchowego i kaskadowego.
- Sterowniki DMA 8257 i 8237 – struktura, tryby pracy,
rejestry.
- Linie przesyłowe. Pojęcia
podstawowe. Rodzaje linii przesyłowych. Dopasowanie linii. Odbicia i
przesłuchy. Standardy RS-232, RS-423, RS-422, RS-485. Diagramy
Bergerona.
- Montaż układów cyfrowych.
Zasady wykonywania
płytek drukowanych, parametry połączeń. Testowanie układów (metodą
porównania z układem wzorcowym, wzorcem zapisanym w programie, poprzez
zliczanie zmian stanów na wyjściach). Analizator sygnatur.
- Uruchamianie układów
mikroprocesorowych. Uruchamianie części sprzętowej i
programowej. Integracja sprzętu i oprogramowania. Analizator stanów
logicznych - struktura, zasada działania. Debugger. Symulator - zasada
działania. Emulator układowy - struktura, zasada działania,
zastosowanie.
- Współczesne mikrosterowniki.
Założenia, zalety i wady architektury typu Harvard. Mikrosterowniki
rodziny PIC - organizacja pamięci programu i danych, tryby adresowanie,
układ przerwań. Mikrosterowniki rodziny AVR - organizacja pamięci
programu i danych, tryby adresowania, układ przerwań.
- Reprogramowalne układy cyfrowe. Klasyfikacja. Układy
PLA,
PAL, GAL - struktury i właściwości. Układy FPGA. Przykłady realizacji
prostych funkcji logicznych w układach reprogramowalnych. Języki opisu
struktury układów reprogramowalnych.
- Programowanie mikroprocesora 8051. Lista rozkazów, grupy rozkazów, przykładowe
techniki programowania.
- Mikroprocesor 8086. Struktura – bloki EU i BIU. Rejestry, segmentowa organizacja pamięci. Adres logiczny
i fizyczny. Wyprowadzenia. Tryby pracy minimalny i maksymalny. Zasady
dołączania pamięci. Układ przerwań.
- Koprocesor zmiennoprzecinkowy 8087. Zasada współpracy z 8086. Typy danych.
Rejestry wewnętrzne.
- Mikrokomputery IBM PC/XT i PC/AT. Struktura. Magistrala ISA 8- i 16-bitowa.
Zastosowanie układów wspomagających.
- Ewolucja mikroprocesorów od 8086 do 80486. Mikroprocesor 80286 – nowe cechy, adresowanie
w trybie wirtualnym, współpraca z koprocesorem 80287. Mikroprocesor
80386 – nowe cechy, współpraca z koprocesorem 80287 lub 80387.
Mikroprocesor 80486 – architektura.
- Mikroprocesor 80486.
Sygnały. Rejestry, znaczniki. Adres logiczny i fizyczny. Segmentacja –
deskryptory segmentów, rejestry deskryptorów. Stronicowanie –
struktura katalogów stron, elementy katalogu, bufory TLB.
- Mikroprocesor 80486.
Organizacja pamięci podręcznej. Przesyły seryjne. Bufory zapisu.
Mechanizmy ochrony zadań. Segment stanu zadania. Deskryptory segmentów
systemowych i furtek. Przerwania i wyjątki. Tablica przerwań w trybie
rzeczywistym i wirtualnym.
- Mikrokomputer IBM PC –
rozwój architektury. Magistrale EISA, MCA, VLB – podstawowe cechy.
Magistrala PCI. Struktura komputera wyposażonego w magistralę PCI.
Sygnały i cykle magistrali PCI. Przerwania w urządzeniach PCI.
- Magistrala PCI – pamięć
konfiguracyjna. Sposoby dostępu do pamięci konfiguracyjnej w IBM PC.
Klasyfikacja urządzeń. Magistrala AGP – struktura komputera, sygnały,
tryby pracy.
- Techniki zwiększania wydajności
mikroprocesorów. Potokowe
wykonanie rozkazów. Superskalarność. Rozwiązywanie zależności między
rozkazami. Przewidywanie skoków. Tablica
BTB, metody statyczne i dynamiczne. Optymalizacja kodu. Pamięć
podręczna
– sposób połączenia z mikroprocesorem, organizacja. Protokół MESI.
- Mikroprocesor Pentium.
Struktura. Potokowość, parowanie instrukcji. Pamięć podręczna. Potokowa
jednostka FPU. Rozkazy i typy danych MMX.
- Mikroprocesory Pentium Pro, Pentium II, Pentium III. Struktura. Zasada działania jądra RISC.
Dekodowanie instrukcji. Bloki Reorder Buffer, Reservation Station,
Memory Reorder Buffer. Jednostki wykonawcze. Pamięć podręczna L1 i L2.
Rozszerzenia listy rozkazów i typów danych– SSE, 3Dnow. Identyfikacja
typu i cech mikroprocesora.
- Nowoczesne układy pamięci.
Zasada działania synchronicznych pamięci DRAM (SDRAM). Graf stanów
pamięci SDRAM. Pamięci DDRAM – zasada działania. Konfigurowanie pamięci
SDRAM, DDRAM. Pamięci RAMBUS – zasada działania, struktura modułu.
- Nowoczesne mikroprocesory.
Struktura wewnętrzna i ogólna zasada działania mikroprocesora AMD
Athlon. Przetwarzanie potokowe w procesorze Athlon. Układ dekodera
instrukcji. Mikroprocesor Intel Pentium - struktura wewnętrzna, zasada
działania pamięci podręcznej L1 dla kodu. Rozszerzenia SSE2.
HyperThreading - przesłanki, zasada działania.
- Mikroprocesory 64-bitowe.
Struktura wewnętrzna i ogólna zasada działania mikroprocesora AMD
Athlon-64. Wbudowany sterownik pamięci DDR. Magistrala HyperTransport -
ogólne cechy, wykorzystanie w systemie wieloprocesorowym. Zaawansowane architektury 64-bitowe: VLIV, EPIC.
Architektura mikroprocesorów
64-bitowych Intel Itanium - ogólne założenia.
Tematyka
ćwiczeń
- Wejścia i wyjścia układów cyfrowych TTL i CMOS. Zasady łączenia
układów cyfrowych różnych serii. Dołączanie diody świecącej LED do
wyjścia układu cyfrowego.
- Układy wyświetlania informacji. Wyświetlacz diodowy (LED)
7-segmentowy ze wspólną katodą i wspólną anodą. Sterowniki wyświetlaczy
LED.
- Układy czasowe 121, 122, 123 oraz 555 - zastosowanie do
wytwarzania pojedynczych impulsów oraz do wytwarzania przebiegu
prostokątnego o zadanej częstotliwości i stopniu wypełnienia.
- Liczniki. Kryteria podziału liczników. Scalone liczniki
asynchroniczne - podstawowe właściwości. Konstrukcja liczników
asynchronicznych o skróconym cyklu. Łączenie kaskadowe liczników.
Liczniki synchroniczne - podstawowe właściwości. Konstrukcja liczników
synchronicznych o skróconym cyklu. Zaawansowane układy licznikowe.
- Jednostka centralna mikroprocesora Z-80 - buforowanie
wyprowadzeń, układ pracy krokowej, generator przebiegu taktującego.
Jednostka centralna mikroprocesora 8051 - buforowanie wyprowadzeń,
wydzielenie magistrali adresowej, układ pracy krokowej, zwiększenie
liczby przerwań zewnętrznych.
- Układy pamięci stałych i statycznych RAM. Podstawowe właściwości
układów pamięci. Budowa modułu pamięci o zadanej organizacji z
dostępnych układów. Dołączanie pamięci do mikroprocesorów Z-80, 8051.
- Układy pamięci dynamicznych RAM. Podstawowe właściwości układów
pamięci dynamicznej. Zasada sterowania układów pamięci dynamicznej.
Dołączanie układów pamięci do mikroprocesorów Z-80, 8051. Układy
pamięci dynamicznej ze stronicowaniem.
- Układy równoległego wejścia-wyjścia. Konstrukcja układu we-wy z
układów małej skali integracji TTL. Programowalne układy równoległego
we-wy 8251, Z80 PIO - podstawowe właściwości, tryby pracy.
Wykorzystanie programowalnych układów we-wy do dołączenia klawiatury i
wyświetlacza.
- Programowalne liczniki Z80 CTC, 8253 - podstawowe właściwości,
tryby pracy. Zastosowanie programowalnch liczników do realizacji
układów pomiaru częstotliwości, długości impulsu, okresu itp.
- Złożone układy wejścia wyjścia. Dołączanie układów licznikowych i
równoległego we-wy do mikroprocesora w określonej przestrzeni
adresowej, z możliwością generacji przerwań o określonych priorytetach.
Układ CTC jako sterownik przerwań priorytetowych dla mikroprocesora Z80.
Literatura uzupełniająca
- Łakomy M., Zabrodzki J.: Cyfrowe układy scalone TTL. PWN, Warszawa 1974
- Łakomy M., Zabrodzki J.: Cyfrowe układy scalone. PWN, Warszawa 1983
- Pieńkos J., Turczyński J.: Układy scalone TTL w systemach
cyfrowych. WKiŁ, Warszawa
1986
- Gajewski P., Turczyński P.: Cyfrowe układy scalone CMOS. WKiŁ, Warszawa 1990
- Łakomy M., Zabrodzki J.: Układy scalone CMOS. PWN, Warszawa 1991
- Górecki P.: Układy cyfrowe, pierwsze kroki.
BTC,
Warszawa 2004
- Górski K.: Timer 555 w przykładach.
BTC,
Warszawa 2004
- Sasal W.: Układy scalone serii UCA64/UCY74. Parametry i
zastosowania. WKiŁ,
Warszawa 1985
- Sasal W.: Układy scalone serii UCY74LS i UCY74S. Parametry i
zastosowania. WKiŁ,
Warszawa 1993
- Nűhrmann D.: Elektronika łatwiejsza niż przypuszczasz.
Technika cyfrowa. WKiŁ,
Warszawa 1986
- Stabrowski M. M.: Cyfrowe przyrządy
pomiarowe. PWN, Warszawa 2002
- Kalisz J.: Podstawy
elektroniki cyfrowej. WKŁ,
Warszawa 2002
- Sacha K.: Pamięci półprzewodnikowe RAM. WNT, Warszawa 1991
- Małysiak H., Pochopień B., Podsiadło P., Wróbel E.: Modułowe
systemy mikrokomputerowe. WNT,
Warszawa 1990
- Fedyna K., Mizeracki M.: Układy mikroprocesorowe Z-80. WKiŁ, Warszawa 1989
- Hadam P.: Projektowanie
systemów mikroprocesorowych. BTC,
Warszawa 2004
- Małysiak H.: Mikrokomputery jednoukładowe serii MCS48,
MCS51,
MCS96. Wydawnictwo Pracowni Komputerowej Jacka Skalmierskiego,
Gliwice
1992
- Starecki T.: Mikrokontrolery jednoukładowe rodziny 51.
NOZOMI, Warszawa 1996
- Starecki T.: Mikrokontrolery
8051 w praktyce. BTC,
Warszawa 2003
- Rydzewski A.: Mikrokomputery jednoukładowe MCS-51. WNT, Warszawa 1992
- Rydzewski A.: Mikrokomputery jednoukładowe MCS-48. WNT, Warszawa 1992
- Pieńkos J., Moszczyński S., Pluta A.: Układy
mikroprocesorowe
8080/8085 w modułowych systemach sterowania. WKiŁ, Warszawa 1988
- Cwalina Z., Jackiewicz B., Kern J., Pieńkos J., Piestrzyński W.,
Pluta A., Rezler J., Sadzikowski A., Sasal W.: Wybrane układy
MOS-LSI.
Zastosowania, pomiary. WKiŁ,
Warszawa
1983
- Holland R.: Testowanie i diagnostyka systemów
mikrokomputerowych. WNT,
Warszawa 1993
- Łuba T., Zbierzchowski B.: Komputerowe
projektowanie układów cyfrowych. WKiŁ, Warszawa 2000
- Pasierbiński J., Zbysiński P.: Układy
programowalne w praktyce. WKiŁ,
Warszawa 2002
- Krzyżanowski R.: Układy
mikroprocesorowe. Mikom,
Warszawa 2004.
- Mroziński Z.: Mikroprocesor 8086. WNT, Warszawa 1992
- Mroziński Z.: Koprocesor arytmetyczny 8087. WNT, Warszawa 1992
- Małysiak H. Pochopień B., Wróbel E.: Mikrokomputery
klasy IBM
PC. WNT, Warszawa 1992
- Małysiak H., Pochopień B., Wróbel E.: Procesory arytmetyczne.
WNT, Warszawa 1993
- Goczyński R., Tuszyński M.: Mikroprocesory 80286, 80386 i
i486. Help, Warszawa 1991
- Tuszyński M., Goczyński R.: Koprocesory 80287, 80387 oraz
i486. Help, Warszawa 1992
- Metzger P.: Anatomia
PC. Helion, Gliwice 2001
- Gook M.: Interfejsy sprzętowe
komputerów PC. Helion, Gliwice
2005.
- Prince B.: Nowoczesne
pamięci półprzewodnikowe. WNT,
Warszawa 1999
- Komorowski W.: Krótki kurs architektury i organizacji
komputerów. Mikom,
Warszawa 2004.
- Stallings W.: Organizacja i architektura systemu
komputerowego. Projektowanie systemu a jego wydajność. WNT,
Warszawa 2004.
Literatura do ćwiczeń
Materiały dodatkowe
Back